سپتیک تانک

سپتیک تانک

سپتیک تانک کلیدی ترین بخش سیستم فاضلاب است که شبیه یک دستگاه تصفیه فاضلاب کوچک کار می‌کند.سپتیک تانک یا گندانبار یا مخزن فاضلاب خانگی  مخزنی است که در آن فاضلاب به کمک فرایندهایی از قبیل ته نشینی، شناور سازی و بیولوژیکی تصفیه می گردد .

 اصطلاح “سپتیک” اشاره به هضم بی هوازی باکتریایی است که در محیط درون انبار (سپتیک تانک فاضلاب) اتفاق می‌افتد که باعث تجزیه پسماند درون مخزن سپتیک می‌شود.در آمریکای شمالی حدود ۲۵ درصد جمعیت از سپتیک استفاده می‌کنند که بیشتر شامل مناطق روستایی و بعضی شهرهای کوچک است.همچنین در مناطق اطراف ایندیاناپولیس از انواع مختلف سپتیک تانک استفاده می‌شود.و در اروپا نیز معمولاً از سپتیک تانک ها بیشتر در بعضی مناطق روستایی استفاده می‌شود.

سپتیک تانک بعنوان ساده ترین و پر کاربردترین واحد مورد استفاده در تصفیه فاضلاب اعم از تصفیه فاضلاب مقدماتی و تصفیه فاضلاب پیشرفته به ویژه فاضلاب های بهداشتی – انسانی است . سپتیک تانک فاضلاب در تصفیه پیشرفته فاضلاب نقش مخزن متعادل ساز و ایستگاه پمپاژ و در تصفیه فاضلاب مقدماتی نقش کاتالیزور تجزیه فاضلاب جامد را بازی میکند و نیز از سپتیک تانک یا گندانبار بیشتر در جاهایی که لوله‌کشی فاضلاب، وجود ندارد استفاده می‌شود همچنین سپتیک تانک برای تصفیه فاضلاب بیمارستان ، هتل ها ، منازل مسکونی ، مجتمع های تجاری ، اداری و مسکونی همچنین تصفیه فاضلاب کارخانجاتی که فاضلاب آنها پس از پیش تصفیه به اگوی شهرک صنعتی (سیستم فاضلاب) سر ریز می شوند ، مورد استفاده قرار می گیرد . معمولا مخزن سپتیک به محفظه های متعدد (معمولا ۲ تا ۳ بخش) تقسیم میگردند و به نحوی طراحی میگردند که زمان ماند فاضلاب و پساب در آنها بین ۱ تا ۳ روز باشد. ارتباط بین مخزن سپتیک به وسیله سوراخی که در دیواره جداکننده (بافل یا سپریتور) تعبیه شده است انجام میگیرد.

روش محاسبه ظرفیت سپتیک تانک چگونه است؟

نحوه محاسبه ظرفیت سپتیک تانک مورد نیاز در هر یک از موارد فوق نیاز به علم و تجربه بالا در این زمینه دارد که در صفحه محاسبه ظرفیت سپتیک تانک به آن پرداخته شده است.

در جوامع کوچک که امکان جمع آوری و تصفیه پساب و فاضلاب وجود ندارد، سپتيک تانک اقتصادى ترين روشِ تصفيه فاضلاب به شمار می رود. سپتيک تانک ساده ترين و پركاربرد ترين عملیات واحد مورد استفاده در تصفيه فاضلاب بويژه فاضلاب هاى بهداشتى-انسانى است. سپتيک تانک مخزنى است كه در آن فاضلاب به كمک فرآيندهای فیزیکی (ته نشينى و شناور سازى) و بيولوژيكى تصفيه می گردد. تصفيه فاضلاب در این روش تصفیه بی هوازی است.

کاربردهای سپتیک تانک

سپتیک تانک با توجه به نوع فرآیند و حجم فضای اشغالی کم، جهت تصفیه فاضلاب موارد ذیل پیشنهاد می گردد:

• ويلاها و كمپ ها؛
• رستوران ها و سالن هاى غذاخورى؛
• كمپ هاى مسكونى و كارگرى؛
• ساختمان های مسکونی و شهرک ها؛
• ادارات و سازمان هاى آموزشى؛
• هتل ها و مراكز توريستى.

تجهیزات مورد استفاده در سپتیک تانک

• سيستم ورودى فاضلاب: شامل لوله و بافل ورودى؛
• مخزن اوليه سپتيک تانک: بيشترين حجم سپتيک تانک را به خود اختصاص داده و معمولاً بیش از نیمی از حجم كل سپتيک تانک مربوط به اين بخش است؛
• ديواره جداكننده: باعث جلوگيرى از ورود لجن و چربى به مخزن زلال ساز می شود؛
• مخزن زلال ساز: اين مخزن تقريباً یک-سوم از حجم كل سپتيک تانک را در بر می گيرد و در آن فاضلابِ عارى از مواد قابل ته نشينى و شناورى تجمع مى يابد؛
• مجرای خروج بيوگاز (تهويه): از طريق اين مجرا گازهاى توليد شده در فرآيندهاى بى هوازى از سپتيک تانک خارج می گردد.
• سيستم خروجى فاضلاب: شامل بافل و لوله خروجى سپتيک تانک مى باشد؛
• منهول هايى جهت دسترسى به داخل سپتيک تانک.

ویژگی های سپتیک تانک پلی اتیلن

• هزينه پايين نگهدارى و تعميرات؛
• عدم نياز به مصرف انرژى برای انجام فرآیند تصفیه؛
• مقاومت خوردگى مخزن از داخل و بيرون؛
• فضاى اشغالى کم بدلیل امکان دفن شدن مخزن در زمین؛
• قابليت تحمل بارهاى ترافيكى؛
• سهولت در بهره بردارى و تخليه لجن؛
• آب بندى كامل و عدم انتشار آلودگى به محیط اطراف؛
• طول عمر بالا (بيش از 50 سال).

آشنایی با انواع سپتیک تانک

گندانبار یا انبار فاضلاب خانگی، در ایران نیز به صورت گندانبار شناخته می‌شود؛ یکی از اجزای کلیدی سیستم فاضلاب است که شبیه یک دستگاه تصفیه فاضلاب کوچک کار می‌کند. از گندانبار بیشتر در جاهایی که لوله‌کشی فاضلاب، وجود ندارد استفاده می‌شود. دستورالعملها و قوانین مربوط به اجزای دیگر سیستم فاضلاب شخصی اصولاً توسط شوراهای محلی مشخص می‌گردد. این اجزا به صورت انتخابی می‌توانند شامل پمپها، دستگاه‌های هشداردهنده، تصفیه کننده یا فیلترهای ماسه‌ای، دفع کننده‌های مایه پساب به معنی میدان تخلیه فاضلاب، حوضچه‌ها، و گیاهان تصفیه‌کننده توسط الیاف طبیعی مثل کرت یا باغچه خزه تورب باشند.

به گزارش کاماپرس، سپتیک تانک دارای انواع مختلفی می باشد: سپتیک تانک بتنی، آجری، کامپوزیتی، پلی اتیلنی و فایبرگلاس. سپتیک تانک پلی اتیلن بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه برای مصارف خانگی، اداری، صنعتی و بیمارستانی کاربرد دارد.

سپتیک به کمک باکتریهای بیهوازی عملیات تصفیه و گندزدایی را انجام می دهد، به همین دلیل به آن سپتیک تانک بی هوازی یا سپتیک بی هوازی گفته می شود. فاضلاب ورودی از طریق لوله ها وارد مخزن می شود، مقداری از مواد و ذرات معلق آن ته نشین می گردد و بقیه فاضلاب از خروجی مخزن بیرون می رود. مواد ته نشین شده در کف سپتیک توسط باکتری های بی هوازی از بین می روند. باکتریهای بیهوازی می توانند در محیطی بدون اکسیژن به فعالیت و رشد خود ادامه دهند. در نهایت تمامی مواد جامد و ذرات معلق، ناخالصی ها، آلودگی ها و میکروب های موجود در فاضلاب خروجی ساختمان های مسکونی و اداری از بین می رود.

چه زمانی باید از سپتیک تانک استفاده کنیم ؟

ایسنا در گزارشی اظهار داشت: در مواقعی که نیازی به استفاده از تصفیه کامل فاضلاب نیست. تصفیه کامل هزینه بالایی دارد و نیازمند تجهیزات خاص خود می باشد. در این شرایط می توانید از سپتیک تانک برای تصفیه فاضلاب استفاده کنید.

– اگر فاضلاب حاوی آلودگیهای خطرناک و مضر برای محیط زیست و انسان نیست و حجم آن کم است، میتوان از سپتیک تانک استفاده کرد.

– آخرین مورد مسائل اقتصادی است. اگر شما نمی توانید برای تصفیه فاضلاب هزینه زیادی تقبل کنید و از نظر مالی مشکل دارید، می توانید از سپتیک تانک به عنوان یک روش تصفیه فاضلاب با قیمت مناسب استفاده نمایید.

سپتیک تانک فاضلاب یکی از مقرون بصرفه ترین و مطمئن ترین سیستم های تصفیه فاضلاب شهری و خانگی است و قیمت آن به نوع و جنس، شرکت تولید کننده مخزن سپتیک و کارخانه تولید کننده سپتیک تانک بستگی دارد. به طور کلی قیمت سپتیک تانک از ۲ میلیون شروع و تا ۴۰۰ میلیون تومان ادامه دارد و برای حجم های بالای ۵۰۰ متر مکعب نیز کاربرد دارد.

انواع سپتیک تانک:

سپتیک تانک ها به چهار دسته که بر اساس جنس مخازن تعیین شده اند، طبقه بندی می شوند.

این 4 دسته شامل: بتنی، پلی اتیلنی، آجری و کامپوزیتی هستند. البته این چهار دسته در فرآیند تصفیه با یکدیگر مشابه عمل می کنند ولی دارای معایب و مزایایی هستند که آن ها را از یکدیگر متمایز می کند.

مزایا و معایبی که باعث ایجاد تفاوت شده است: هزینه خرید، دوام، سطح بندی آب، سهولت نصب و بهره برداری، مقاومت استاتیکی بدنه و سرعت ساخت می باشند.

 بتنی

سپتیک تانک بتنی از جنس بتن مسلح می باشد و با عیار 400-300 کیلوگرم بر مترمکعب ساخته می شود. استفاده از عیار کمتر بتن باعث افزایش نفوذپذیری و امکان خوردگی آرماتورها و همچنین استفاده از عیار بالاتر از این محدوده، باعث ایجاد ترک در هنگام سرد شدن بتن می شود.مهمترین مشکل در سپتیک بتنی، مسئله نفوذپذیری و نشت فاضلاب از بدنه و درزها می باشد. چون که نفوذ فاضلاب به درون دیواره باعث خوردگی آرماتورها و تخریب شدیدتر بتن شده و همچنین باعث آلودگی خاک و محیط اطراف سپتیک تانک می گردد.

 آجری

 یکی از انواع سپتیک تانک است که با استفاده از آجر فشاری و ملات ماسه سیمان ساخته می شود. در برخی موارد نیز به جای استفاده از آجر از بلوک های سیمانی یا سنگ استفاده می شود. بزرگترین مشکل سپتیک تانکهای آجری، نفوذپذیری بالا و نشت بسیار زیاد از دیواره و کف آن ها است. به دلیل عدم مقاومت دیواره این نوع سپتیک تانک در برابر فشارهای جانبی و نشست، پس از مدتی از ساخت این نوع سپتیک، ترک ها و درزهای زیادی در دیواره و کف آن ها ایجاد می گردد که باعث نشت فاضلاب به بیرون از مخزن و آلوده ساختن محیط و خاک اطراف می گردد. حتی مواقعی که از پوشش سیمانی به ضخامت 2-1 cm نیز بر روی بدنه اجرا می شود، این معایب و مشکلات همچنان به قوت خود باقی می ماند.

 پلی اتیلن

پلی اتیلن مزایای بسیاری دارد که این مزایا باعث شده که در سیستم های جمع آوری و تصفیه فاضلاب های شهری بسیار مورد استفاده قرار گیرد.این نوع از انواع سپتیک تانک بسیار پرکاربرد است.

سپتیک تانک پلی اتیلن دو جداره اسپیرال

یکی از انواع این نوع تانک ها،سپتیک تانک پلی اتیلن دو جداره اسپیرال نام دارد. این سیستم به فضای آزاد برای جذب اکسیژن و هوادهی نیازی نخواهد داشت.از جمله موارد استفاده از این سیستم ها در مناطق روستایی و کم جمعیت می باشد.به دلیل طراحی و پیاده سازی آسان این گونه از سیستم ها قیمت آن نیز کمتر و مقرون به صرفه تر خواهد بود. اجزای مهم تشکیل دهنده سپتیک تانک پلی اتیلن

• ورودی فاضلاب: که حاوی لوله و سه راهی ورودی است.
• مخزن اولیه: بیشترین حجم از تانک را این قسمت به خود اختصاص داده است که حدود 3/2 از حجم کل می باشد. مواد جامد معلق نیز در این مخزن ته نشین می شوند.
• دیواره جداکننده(وافل): این دیواره از ورود لجن و چربی و روغن ها به مخزن اصلی جهت زلال سازی جلوگیری می کند.
• مخزن زلال سازی: این مخزن نیز 3/1 از حجم تانک را به خود اختصاص می دهد. رسوباتی که در این مخزن موجود است از میگروارگانیسم ها تشکیل شده اند و مواد آلی محلول در پساب این مخزن نیز بر اثر یک فرآیند بی هوازی تجزیه می شوند.
• لوله ونت: این لوله در جهت خروج گاز های تولیدی از فرآیند تصفیه بی هوازی فاضلاب که معمولا گازهای متان می باشند، تعبیه شده است.
• خروجی فاضلاب: که حاوی لوله و سه راهی خروجی است.

طرز کار سپتیک تانک  

طرز کار سپتیک تانک به این صورت خواهد بود که فاضلاب های دفع شده از لوله های وسایل بهداشتی به قسمت اول این مخزن وارد می شوند. در ابتدا مواد جامد و سنگین آن را ته نشین می کند و این مواد به صورت لجن در کف انباره قرار می گیرند.در ادامه با استفاده از باکتری های بی هوازی موارد آلی موجود در فاضلاب را تجزیه می کند و به عبارتی می توان گفت لجن فاضلاب هضم می شود.

عملکرد این تانک به صورت بی هوازی یعنی به کمک باکتری بی هوازی می باشد.این تانک به صورت همزمان تصفیه مکانیکی و تصفیه زیستی که به ترتیب به معنای ته نشینی فاضلاب سنگین و تجزیه فاضلاب با کمک باکتری های بی هوازی می باشد، را انجام می دهد.

کاربرد سپتیک تانک

سپتیکها ، پکیج تصفیه فاضلاب زیرزمینی هستند که در کمپ های کارگری ، در کارگاه های ساختمانی بیمارستان ها ، مناطق روستایی بدون سیستم های فاضلاب متمرکز و … استفاده می‌شود. سپتیک تانک پر کاربردترین مخزن جهت ذخیره موقت فاضلاب به ویژه فاضلاب های بهداشتی – انسانی است . سپتیک توسط یک دیواره به دو بخش نامساوی تقسیم شده است . ویژگی های سپتیک سبب کاربرد گسترده آنها در بخش های مختلف خانگی ، بهداشتی و صنعتی شده است .

جهت اطلاع بیشتر به سایت ناب زیست مراجعه کنید.